Kinder sind stark, vielfältig begabt und leistungsfähig. Alle Kinder verfügen über die Bereitschaft, die Fähigkeit, die Neugier und das Interesse, ihren Lernprozess zu gestalten und sich mit allem auseinanderzusetzen, was ihnen in ihrer Umwelt begegnet.
Loris Malaguzzi
Εφαρμόζουμε το πρόγραμμα σπουδών της Θουριγγίας και γενικότερα τα ποιοτικά κριτήρια για τα σχολεία του εξωτερικού. Στο καθημερινό μας παιδαγωγικό έργο εφαρμόζουμε και τις επτά αρχές της εκπαίδευσης, οι οποίες είναι στενά συνδεδεμένες μεταξύ τους.
Η γλωσσική δεξιότητα δεν αποτελεί μόνο μια από τις πλέον σημαντικές δεξιότητες που αφορά όλους τους εκπαιδευτικούς τομείς, αλλά είναι και σημαντική προϋπόθεση για τη συμμετοχή στην κοινωνική ζωή. Καθιστά εφικτή τη συνεννόηση και την κατανόηση, την ανταλλαγή σκέψεων και τη δράση.
Συνεπώς, η γλωσσική εκπαίδευση και υποστήριξη κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής ενός παιδιού είναι πρωταρχικής σημασίας. Ως ο αρμόδιος τομέας για την προσχολική αγωγή της DSA, δίνουμε ιδιαίτερη προσοχή στην εντατική υποστήριξη των παιδιών στην προσπάθειά τους να μάθουν τη γερμανική γλώσσα και να γνωρίσουν τον γερμανικό πολιτισμό. Αυτό έχει ιδιαίτερη βαρύτητα δεδομένου ότι εκτός του δικού μας χώρου το γερμανόφωνο περιβάλλον είναι πολύ περιορισμένο ή και ανύπαρκτο.
Η κίνηση και η υγεία αποτελούν τα αδιάρρηκτα συνδεδεμένα θεμέλια στις διαδικασίες εκπαίδευσης των παιδιών αυτής της ηλικίας. Τα παιδιά ικανοποιούν σε εμάς τη φυσική τους ανάγκη για κίνηση, η οποία συμβάλει στη μείωση του άγχους και τα βοηθάει να εκφράσουν τον κόσμο των συναισθημάτων τους.
Μέσα από την ενασχόληση με το δικό τους σώμα τα παιδιά διευρύνουν τα όριά τους, αντιμετωπίζουν με αυτοπεποίθηση νέες προκλήσεις και αναπτύσσουν μια θετική σχέση με το σώμα τους. Επιπλέον, μέσα από την αλληλεπίδραση με τα άλλα παιδιά και τα σχετικά βιώματα, τα οποία αποκτούν, μαθαίνουν ότι πρέπει να σέβονται το σώμα των άλλων ανθρώπων.
Η καθημερινότητά μας είναι γεμάτη με στιγμιότυπα στα οποία τα παιδιά μπορούν να γνωρίσουν, να εξερευνήσουν και να κατανοήσουν το περιβάλλον τους και τα φαινόμενά του. Η φύση με τις εποχές της (καιρός, ώρα, εναλλαγή φυσικών φαινομένων), τα τέσσερα στοιχεία (φωτιά, γη, αέρας και νερό), η τεχνολογία που μας περιβάλει και με την οποία έρχονται σε καθημερινή επαφή τα παιδιά δίνουν έναυσμα για αμέτρητες διαδικασίες εκπαίδευσης.
Για να τις βιώσουν τα παιδιά, πρέπει να διατηρήσουν τη φυσική τους περιέργεια και το ενδιαφέρον τους. Κάθε ερώτηση που ξεκινάει με ένα «γιατί» προκαλεί μια διαδικασία παρακολούθησης, εξερεύνησης, κατανόησης και απόκτησης γνώσης.
Στόχος μας είναι να παρακινήσουμε τα παιδιά –μέσα από το παιχνίδι– ώστε να ενδιαφερθούν για το περιβάλλον και την τεχνολογία. Τα εκπαιδευτικό προσωπικό ενθαρρύνει αυτήν την προσπάθεια επεξήγησης, παρέχοντας στο παιδί τη δυνατότητα, τα υλικά και τις απαραίτητες συνθήκες που χρειάζεται, για να αποκτήσει αυτήν την εμπειρία και να εμβαθύνει σε αυτήν. Μέσω απλών πειραμάτων εξηγούμε και προκαλούμε συνειρμούς σχετικά με τη φύση και την τεχνολογία στα παιδιά, προκαλώντας τα να βιώνουν και να αντιλαμβάνονται το περιβάλλον τους πιο συνειδητά.
Σ’ αυτήν τη διαδικασία είναι ιδιαίτερα σημαντικό για εμάς, να αποκτάει το παιδί προσωπικές εμπειρίες και να μην του μεταδίδεται έτοιμη γνώση. Διότι μόνο μ’ αυτόν τον τρόπο η εμπειρία θα συντελέσει σημαντικά στη δια βίου μάθηση.
Ως Μαθηματικά ορίζεται η επιστήμη των κανονικοτήτων και των δομών. Τα παιδιά είναι ενθουσιασμένα με τα σχέδια τα σχήματα και τους αριθμούς πολύ πριν ξεκινήσουν το σχολείο. Κάθε παιδί αποκτά βασικές μαθηματικές εμπειρίες στην καθημερινή του ζωή και τις επεξεργάζεται μέσω των ερωτήσεων που θέτει.
Στα παιδιά αρέσει η ενασχόληση με τις δομές των Μαθηματικών, οι οποίες τους ασκούν μια συναρπαστική έλξη. Γι’ αυτό χρειάζονται χρόνο και χώρο προκειμένου να εξερευνήσουν, να πειραματιστούν, να δοκιμάσουν και να αποκτήσουν βιώματα.
Στο πλαίσιο αυτό κατά την επαφή μας με τα Μαθηματικά στο Προνηπιακό και στο Νηπιακό Τμήμα παρακινούμε τα παιδιά στοχευμένα να αποκτήσουν εμπειρίες με αριθμούς, ποσότητες, σχήματα και με την αναζήτηση λύσεων. Μ’ αυτόν τον τρόπο υποστηρίζουμε το φυσικό ενδιαφέρον που έχει κάθε παιδί για την κατανόηση του κόσμου με τη βοήθεια των Μαθηματικών.
Κάθε άνθρωπος αντιλαμβάνεται με διαφορετικό τρόπο τον κόσμο που τον περιβάλει. Ιδιαίτερα για τα παιδιά είναι σημαντική η συνειδητή επεξεργασία αυτών των εντυπώσεων. Οι διαδικασίες, όταν είναι διαμορφωμένες με καλλιτεχνικό τρόπο, δίνουν στα παιδιά τη δυνατότητα να εξωτερικεύσουν τον εσωτερικό τους κόσμο.
Τα παιδιά ενισχύονται πολύπλευρα, όταν κάνουν χειροτεχνίες, ζωγραφίζουν ή εκφράζουν κάτι. Μέσα από τη «δημιουργία» και την πραγματοποίηση των ιδεών τους ενισχύεται η αυτοπεποίθησή τους. Η τέχνη εξάπτει τη φαντασία κα τη δημιουργικότητά τους. Τα προκαλεί να μπουν στη θέση ενός άλλου ανθρώπου και να αναπτύξουν ενσυναίσθηση. Απαιτούνται επίσης δεξιότητες επίλυσης προβλημάτων και επικοινωνίας. Επιπλέον, ενισχύονται η λεπτή κινητικότητα, ο συντονισμός ματιών-χεριών και ο προσανατολισμός των παιδιών στον χώρο.
Και οι άλλοι τομείς της εκπαίδευσης, για παράδειγμα ο τομέας της Γλώσσας, της Μαθηματικής, της Μουσικής και της Περιβαλλοντικής Αγωγής, είναι στενά συνδεδεμένοι με την εικαστική διαμόρφωση.
Στο Προνηπιακό και στο Νηπιακό Τμήμα δίνουμε στα παιδιά τη δυνατότητα να ανακαλύψουν και να αναπτύξουν –το καθένα ξεχωριστά– τη δημιουργικότητά τους. Σ’ αυτήν τη διαδικασία τα συνοδεύουμε και τα υποστηρίζουμε.
Το περιεχόμενο της Μουσικής Αγωγής είναι καθοριστικής σημασίας για εμάς. Κανείς δεν μπορεί να φανταστεί την καθημερινή ζωή των παιδιών χωρίς μουσική. Δεδομένου ότι όλες οι φυσικές ανάγκες εκφράζονται μέσω της φωνής, του θορύβου, του ήχου, του τόνου και της κίνησης, η παιδαγωγική ανάγκη να συμπεριληφθεί η μουσική συνειδητά και εντατικά σε όλους τους τομείς της εκπαίδευσης γίνεται ακόμα πιο επιτακτική.
Η ανακάλυψη ήχων, τόνων και θορύβων μέσω του παιχνιδιού υποστηρίζεται παιδαγωγικά και ενισχύει ταυτόχρονα την ανάπτυξη δεξιοτήτων, όπως είναι η γλώσσα, ο ρυθμός και η κινητική ανάπτυξη.
Στο Προνηπιακό Τμήμα τα παιδιά βιώνουν θεμελιώδεις αξίες για τη συμβίωση των ανθρώπων. Μαθαίνουν να φέρονται με σεβασμό το ένα στο άλλο και να δημιουργούν κοινωνικούς δεσμούς. Εμείς τα ενθαρρύνουμε να δείχνουν αυτόνομα τα συναισθήματά τους, τις επιθυμίες και τις ανάγκες τους. Μ’ αυτόν τον τρόπο ευαισθητοποιούνται, ώστε να συμπεριφέρονται με ενσυναίσθηση. Μέσα από επαναλαμβανόμενες διαδικασίες και με σταθερά άτομα αναφοράς, τα παιδιά δραστηριοποιούνται μέσα σε κλίμα ασφάλειας. Αναλαμβάνουν την ευθύνη των πράξεών τους στην ομάδα και μαθαίνουν να λαμβάνουν μόνα τους αποφάσεις.
Η πολυποίκιλη προσφορά δραστηριοτήτων ξυπνάει την περιέργεια για διαφορετικά αντικείμενα μάθησης και υποστηρίζονται εκπαιδευτικές διαδικασίες. Στην καθημερινότητα ακολουθούμε από κοινού ορισμένους κανόνες και τα παιδιά μαθαίνουν τη χρήση υλικών και τη σημασία της καθαριότητας.
Η κοινή συμβίωση, η συνείδηση και η κατανόηση του κόσμου υποστηρίζεται από τον εορτασμό ελληνικών και γερμανικών εορτών και παραδόσεων. Σ’ αυτήν τη διαδικασία λαμβάνεται υπόψη η πολιτισμική καταγωγή των παιδιών.
Τα παιδιά είναι «κατασκευαστές» και «ενεργοί μαθητές» της ίδιας τους της ανάπτυξης. Γι’ αυτόν τον σκοπό χρειάζονται ένα περιβάλλον με πολλά ερεθίσματα που ενεργοποιεί την πολύπτυχη αντίληψή τους (αισθητηριακή ανάπτυξη).
Οι χώροι μας είναι χώροι μάθησης. Κατά τη διαμόρφωσή τους αποτελεί βασικό μας μέλημα να αισθάνονται τα παιδιά άνετα και να μπορούν να αναπτυχθούν ως προσωπικότητες. Γι’ αυτόν τον λόγο προσφέρουμε στα παιδιά ένα περιβάλλον με πολλά ερεθίσματα. Μέσα από τον τρόπο διάταξης και διαμόρφωσης των χώρων προσφέρεται στα παιδιά δυνατότητα προσανατολισμού ως προς τις δεξιότητές τους καθώς και ασφάλεια. Οι χώροι μας προκαλούν τα παιδιά να εξερευνήσουν, να κατανοήσουν, να διαμορφώσουν δημιουργικά και να ονειρευτούν. Ως «χώροι» ορίζονται τόσο οι εσωτερικοί όσο και οι εξωτερικοί χώροι που χρησιμοποιούνται στις εγκαταστάσεις του Προνηπιακού και Νηπιακού Τμήματος.
Η συμμετοχή των παιδιών στην καθημερινότητα αποτελεί ιδιαίτερο μέλημα για μας. Ασχολούμαστε πρωτίστως με τα άμεσα θέματα των παιδιών και αντιμετωπίζουμε σε αυτή τη διαδικασία τα παιδιά ως συνεργάτες. Τα βοηθάμε να γνωρίσουν και να ασκήσουν τα δικαιώματά τους. Λαμβάνουμε σοβαρά υπόψη μας τις ανάγκες των παιδιών και φροντίζουμε να έχουν τον απαραίτητο ελεύθερο χώρο, για να παίρνουν αυτόνομες αποφάσεις. Δεν αφήνουμε τα παιδιά μόνα τους σ’ αυτή τη διαδικασία, αλλά τα υποστηρίζουμε συνειδητά.
Μέσω της συναπόφασης, τα παιδιά μαθαίνουν να αναλαμβάνουν την ευθύνη για τις αποφάσεις τους και να παίρνουν πρωτοβουλίες. Επιπλέον, μέσα από αυτές τις διαδικασίες τα παιδιά μαθαίνουν ότι τα προβλήματα λύνονται από κοινού και ότι η γνώμη τους μετράει. Ακόμα και η αποδοχή ενός συμβιβασμού και η συμμόρφωση με τις συνέπειές του είναι μια διαδικασία την οποία πρέπει να μάθει κανείς.
Δίνοντας στα παιδιά χώρο, για να συμμετέχουν και τη δυνατότητα να συνδιαμορφώνουν το καθημερινό τους πρόγραμμα, θέτουμε τα θεμέλια για την κατανόηση σύνθετων δημοκρατικών διαδικασιών αργότερα. Από νωρίς μαθαίνουν ότι η φωνή τους μετράει και αναπτύσσουν σημαντικές επικοινωνιακές δεξιότητες για το μέλλον τους. Μ’ αυτόν τον τρόπο τα βοηθάμε, ώστε να εξελιχθούν μεγαλώνοντας σε υπεύθυνους πολίτες.
Κάθε μετάβαση είναι συνδεδεμένη με πολλές καινούριες εμπειρίες/ εικόνες/καταστάσεις, οι οποίες είναι δυνατόν να προκαλέσουν ορισμένες φορές άγχος και φοβίες στα παιδιά. Πρόκειται για σημαντικά βήματα που κάνουν τα παιδιά και στα οποία τα συνοδεύουμε μαζί με εσάς, τους γονείς τους.
Το ξεκίνημα στο Προνηπιακό Τμήμα αποτελεί το πρώτο βήμα για τα παιδιά. Γι’ αυτόν τον λόγο έχουμε επεξεργαστεί ένα δικό μας πρόγραμμα προσαρμογής σύμφωνα με το «Μοντέλο του Βερολίνου». Μαζί με τους γονείς θέλουμε να βρισκόμαστε δίπλα στα παιδιά, για να πραγματοποιήσουν με επιτυχία αυτό το βήμα και να έρχονται με χαρά σ’ εμάς. Για να επιτευχθεί αυτό, είναι σημαντικό να αφιερώσουν και οι γονείς χρόνο και να συνοδεύουν το παιδί τους στο σχολείο κατά τις πρώτες εβδομάδες.
Μετά από δυο χρόνια στο Προνηπιακό Τμήμα τα παιδιά μεταβαίνουν στο Νηπιακό Τμήμα για το τελευταίο έτος πριν από τη φοίτησή τους στο Δημοτικό.
Στο Προνηπιακό Τμήμα υπάρχει πάντα στενή συνεργασία μεταξύ δυο ομάδων. Για να είναι η μετάβαση όσο το δυνατόν πιο ομαλή, η νηπιαγωγός του Νηπιακού Τμήματος αναλαμβάνει τις ομάδες με την ίδια σύνθεση (όπως στο Προνηπιακό Τμήμα), εφόσον αυτό είναι εφικτό. Οι φιλίες λαμβάνονται σε μεγάλο βαθμό υπόψη.
Στο τέλος της προσχολικής περιόδου, τα παιδιά από τις τρεις υπάρχουσες ομάδες του Νηπιακού Τμήματος χωρίζονται κατά κανόνα σε δύο τμήματα. Λαμβάνεται μέριμνα για τη δημιουργία ισορροπημένων μαθησιακών ομάδων (αγόρια/ κορίτσια, γλωσσικές δεξιότητες, κοινωνική συμπεριφορά, φίλοι...). Ήδη, κατά τη διάρκεια της προσχολικής χρονιάς, το διδακτικό προσωπικό του Δημοτικού επισκέπτεται τις ομάδες στο Νηπιακό Τμήμα και προετοιμάζει -στο πλαίσιο εβδομαδιαίων ενισχυτικών μαθημάτων- τα παιδιά, για να γίνουν σύντομα μαθητές σχολείου. Η αξιολόγηση του γλωσσικού επιπέδου από το Νηπιακό Τμήμα συνεχίζεται στο Δημοτικό. Μεταξύ των νηπιαγωγών του Νηπιακού Τμήματος και της Διεύθυνσης του Δημοτικού πραγματοποιούνται λεπτομερείς συζητήσεις σχετικά με τη μετάβαση των παιδιών στην επόμενη βαθμίδα. Ήδη στο τέλος της προσχολικής χρονιάς, οι γονείς έχουν την πρώτη τους ενημερωτική συνάντηση με τη Διεύθυνση του Δημοτικού και τα παιδιά του Νηπιακού Τμήματος γνωρίζουν από νωρίς τη δασκάλα της τάξης τους. Η ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των εκπαιδευτικών βαθμίδων συνεχίζεται και αργότερα -ακόμα και όταν τα παιδιά ήδη φοιτούν στην 1η τάξη- για μερικές εβδομάδες ή μήνες. Οι καινούργιες υπεύθυνες δασκάλες των τάξεων συζητούν με τις νηπιαγωγούς του Νηπιακού Τμήματος, οι οποίες ήταν υπεύθυνες για τα εν λόγω παιδιά, για το κατά πόσο τα παιδιά έχουν ενταχθεί στο σχολείο.
Το έργο που θέλουμε να φέρουμε εις πέρας με τα παιδιά μπορεί να επιτύχει μόνο αν σ’ αυτό ενταχθούν και οι γονείς. Όταν υπάρχει αμοιβαία εκτίμηση μεταξύ των νηπιαγωγών και των γονέων του παιδιού, τότε αφενός ενισχύεται η αυτοεκτίμησή του παιδιου και αφετέρου η όρεξή του για μάθηση.
Οι γονείς και οι νηπιαγωγοί έχουν κοινή ευθύνη απέναντι στα παιδιά. Αντιμετωπίζει ο ένας τον άλλον με σεβασμό και εμπιστοσύνη και η σχέση τους διέπεται από αμοιβαία εκτίμηση. Στο πλαίσιο αυτό διαμορφώνεται από κοινού η διαδικασία εκπαίδευσης του παιδιού. Κατά συνέπεια υπάρχει στενή συνεργασία με τους γονείς σε θέματα ανατροφής του παιδιού.
